ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

http://www.paidoxeirourgos-roupakias.gr

Ως Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση (ΚΕΚ) ορίζεται η οποιαδήποτε βίαιη μηχανικού τύπου επίδραση από εξωτερική δύναμη στο κεφάλι, που μεταφέρει δυναμική ενέργεια στους ιστούς και προκαλεί τραυματική βλάβη αυτών, με ή χωρίς διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας του εγκεφάλου.

   Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις λόγω της αυξημένης συχνότητας εμφάνισής τους στον παιδικό πληθυσμό έχουν την μορφή μιας άτυπης «επιδημίας» τραύματος στην σύγχρονη καθημερινότητα. Ανάλογα με την ηλικία των παιδιών συχνότερες αιτίες των κακώσεων αυτών αποτελούν οι πτώσεις από έπιπλα (κρεβάτι, αλαξιέρα, κ.α.), οι  πτώσεις σε σκάλες, οι πτώσεις από ποδήλατο, οι αθλοπαιδιές, τα τροχαία ατυχήμαστα (παράσυρση πεζού/ποδηλάτη ή παιδί επιβάτης αυτοκινήτου). Η κακοποίηση των παιδιών αποτελεί μια ακόμη αιτία κακώσεων που δεν πρέπει να υποτιμάται. Ευτυχώς η πλειοψηφία τους είναι ελαφριάς βαρύτητας χωρίς αυτό όμως να δικαιολογεί την έλλειψη εγρήγορσης για την εκτίμηση και διερεύνησή τους από τον παιδοχειρουργό. Ο ρόλος του παιδοχειρουργού εκτός από την αρχική εκτίμηση της κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης συμπεριλαμβάνει την διερεύνηση πιθανών κακώσεων του θώρακα ή της κοιλιάς που πολύ συχνά συνυπάρχουν στο τραυματισμένο παιδί.

   Όσον αφορά στη μορφολογία-εντόπιση, οι Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις διακρίνοναται σε: α) επιφανειακές βλάβες των μαλακών ιστών (ανοιχτό τραύμα που χρήζει συρραφή, τοπικό πρήξιμο του δέρματος με ή χωρίς εκχύμωση), β) τα κατάγματα των οστών του κρανίου και γ) τις βλάβες του εγκεφάλου (Διάσειση, το Επισκληρίδιο ή το Υποσκληρίδιο αιμάτωμα κ.α.). Στις επιφανειακές κακώσεις βάζουμε αμέσως πάγο στην περιοχή για να περιορίσουμε το πρήξιμο και σε περίπτωση αιμορραγίας απλά πιέζουμε.

   Η αντικειμενική εκτίμηση των συμπτώματα των παιδιών με KEK ανάλογα και με την ηλικία τους, επιτυγχάνεται με την νευρολογική τους εξέταση και την χρήση της κλίμακας της Γλασκώβης (GCS score). Σύμφωνα με την τελευταία αξιολογείται ανά πάσα στιγμή οποιαδήποτε πιθανή αλλαγή στο επίπεδο συνείδησής των παιδιών, ανάλογα με την ικανότητά τους να ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους, να δίνουν προφορικές απαντήσεις και τέλος να υπακούν σε μια σειρά παραγγελμάτων από τον ιατρό. Έτσι με βάση την παραπάνω αξιολόγηση οι ΚΕΚ μπορούν να διακριθούν ανάλογα με την βαρύτητά τους σε: α) Ελαφριές, που αποτελούν το 80% του συνόλου των περιπτώσεων, β) Μέτριες, που αντιπροσωπεύουν το 10% των περιπτώσεων, και γ) Βαριές, που αντιπροσωπεύουν το υπόλοιπο 10%.

   Εκτός από GCS score, σημαντικά στοιχεία από το ιστορικό της κάκωσης αποτελούν η μαρτυρία του μηχανισμού της και η σχετική αξιολόγηση της ισχύος της δύναμης που ασκήθηκε στο κεφάλι. Επίσης η απώλεια αισθήσεων του παιδιού, οι έμετοι, η περιτραυματική αμνησία και διαταραχές της διάθεσης και της συμπεριφοράς του (ανησυχία, ευερεθιστότητα, σύγχυση, υπνηλία, κ.α.) θεωρούνται σημαντικά δεδομένα που καθορίζουν μαζί με τα παραπάνω την κατά περίπτωση ανάγκη διερεύνησης του τραυματισμένου παιδιού με περαιτέρω απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία), και ακόμη την παραπομπή του στον πιο εξειδικευμένο νευροχειρουργό. Οι ακτινογραφίες του κρανίου έχουν διαγνωστική αξία μόνο για τα κατάγματα των οστών, και η χρήση τους είναι πλέον περιορισμένη.

   Η διάσειση χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τα συμπτώματα που εμφανίζονται μετά από κάκωση κεφαλής, που δεν χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα παθολογικά ευρήματα κατά την αξονική τομογραφία. Η διάσειση είναι η πιο συχνή και παροδική  βλάβη στην κάκωση κεφαλής. Τα κλασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, ναυτία, εμετό, δυσκολία συγκέντρωσης, αμνησία κ.α., που μπορεί να διαρκέσουν και αρκετές ημέρες.

 Μετά την κλινική εξέταση από την οποία δεν προκύπτει ανάγκη διενέργειας αξονικής τομογραφίας και/ή νευροχειρουργικής εξέτασης συστήνεται κατ’ οίκο παρακολούθηση του παιδιού για ένα τουλάχιστον 24ωρο, μια και μπορεί ένας ασθενής που είναι καλά τις πρώτες ώρες μετά από ένα χτύπημα στο κεφάλι να επιδεινωθεί αργότερα (πχ δεν αφυπνίζεται, ή αρχίζει και κάνει εμετούς, ή έχει πονοκέφαλο, ή έλλειψη διάθεσης και διαταραχή συμπεριφοράς), και να χρειαστεί νέα εκτίμηση από παιδοχειρουργό και πιθανώς  αξονική τομογραφία και νευροχειρουργική εξέταση. Δεν χρειάζεται ένα παιδί με κάκωση κεφαλής να το κρατάμε ξύπνιο. Θεωρούμε φυσιολογικό το επίπεδο συνείδησης όταν το παιδί ξυπνά με το φωνητικό ερέθισμα ή με ελαφρύ άγγιγμα.